ژنتیک، استرس‌های محیطی، سبک زندگی و غیرفعال شدن تخمدان‌ها از مهمترین علل یائسگی زودرس است.
با توجه بر اینکه یائسگی (پساقاعدگی) یک مرحله طبیعی از زندگی زنان است، باید در نظز داشت که یائسگی قطعی، هنگامی اتفاق می افتد که یک سال از آخرین قاعدگی گذشته باشد.
منظور از یائسگی زودرس، قطع شدن پریود بیش از یکسال در خانمهای زیر ۴۵ سال است اما در صورتی که این اتفاق در خانم های زیر ۴۰ سال رخ دهد به آن نارسایی زودرس تخمدان گفته می شود.
عوامل متعددی در بروز یائسگی زودرس اثرگذار هستند؛ ژنتیک، استرس‌های محیطی، سبک زندگی وغیرفعال شدن تخمدان‌ها از مهمترین علت‌های یائسگی زودرس هستند.
علامت‌های یائسگی زودرس با یائسگی طبیعی تفاوت چندانی ندارد، به طور کلی در سنین نزدیک به یائسگی، داشتن قاعدگی‌های متفاوت با قاعدگی معمول از نظر میزان، مدت و تداوم خونریزی‌ها، از دست دادن یک یا چند پریود و شروع علائمی مثل احساس گرگرفتگی از نشانه‌های ورود به دوران یائسگی محسوب می‌شود.
گرگرفتگی شایع‌ترین علامت یائسگی
گرگرفتگی شایع‌ترین علامتی است که اکثر زنان در دوران یائسگی تجربه می‌کنند، این حالت با گرم شدن شدید قسمت بالایی بدن (سر، صورت، گردن و قفسه سینه) شروع می‌شود و ممکن است مثل موجی کل بدن را فرا گیرد. برخی دیگر از عارضه‌های یائسگی عبارتند از، خشکی واژن که تحت عنوان تحلیل بافت واژن از آن نام برده می شود.
از آنجایی که استروژن بافت های واژن را مرطوب و انعطاف پذیر می کند، دوره های پیوسته کاهش استروژن موجب خشکی و انقباض بافت واژن می‌شود و زنان با احساس اصطکاک و نزدیکی دردناک، به وجود خشکی واژن پی می برند.
اثرات یائسگی از کاهش تراکم استخوان تا تغییرات خلق و خو
یائسگی همچنین بر روند کلاژن سازی پوست، تراکم استخوان، تغییرات وزن و خلق و خو نیز اثر گذار است.
به طور کلی یائسگی روند طبیعی است و نمی‌توان از بروز آن پیشگیری کرد، اما کاهش استرس محیطی، انجام ورزش‌های آرامبخش مثل یوگا و شنا، استفاده از آنتی اکسیدان‌ها و مصرف فراوان میوه و سبزی و پیروی از سبک زندگی سالم می‌تواند از بروز یائسگی زودرس پیشگیری کند.
یائسگی طبیعی، بیماری نیست
باید در نظر داشت که یائسگی یا همان پساقاعدگی، بیماری نیست و نارسایی یا نقص تلقی نمی‌شود، در واقع یائسگی تغییری طبیعی و لازم در زندگی زنان به شمار می‌آید و مثل هر دوره دیگر زندگی از جمله دوران بلوغ، جوانی یا بارداری چالش‌ها و مزایای خود را دارد، با این تفاوت که در دوران یائسگی فرد با تجربه است و توانایی برخورد با مشکلات و حل و فصل مسائل را دارد.
در یائسگی زودرس پزشک با همکاری فرد رژیم دارویی مناسبی را برای هورمون درمانی انتخاب می‌کند تا علائم یائسگی به حداقل برسد و فرد بتواند بهتر و راحت‌تر با تغییرات ناگهانی ناشی از یائسگی زودرس مواجه شود.
ضرورت درمان‌های هورمونی در یائسگی زودرس
با بروز یائسگی زودرس درمان‌های هورمونی برای داشتن سیکل‌های قاعدگی حداقل به مدت پنج سال باید دنبال شود، همچنین هورمون درمانی حاوی هورمون‌های زنانه است و زمانی که بدن قادر به ساخت این هورمون‌ها نیست، این داروهای هورمونی جایگزین هورمون‌های طبیعی از دست رفته می‌شوند. هورمون درمانی در یائسگی‌های زودرس عموما درمان استاندارد برای کاهش گرگرفتگی و سایرعلامت‌های آزار دهنده یائسگی است.
فقط در موارد خاص و با تشخیص پزشک از درمان‌های هورمونی، در درمان یائسگی زودرس صرف‌نظر می شود. زمانی که فرد سابقه ابتلا به سرطان پستان، سرطان تخمدان، سرطان اندومتر، ابتلا به لخته های خونی در ریه ها و یا سکته مغزی را دارد، معمولا نباید از هورمون درمانی استفاده کند، همچنین زنانی که تحت درمان‌های هورمونی هستند نباید سیگار بکشند.
یوگا و شنا بهترین ورزش‌های کنترل کننده علائم یائسگی
ورزش‌هایی همانند یوگا و شنا در دوران یائسگی بهترین روش برای کنترل علائم این دوران است که یوگا بهترین ورزش برای یائسگی است. در این ورزش شما روش درست نفس کشیدن را می‌آموزید و استرس بدن شما کاهش پیدا می‌کند؛ همچنین یوگا می‌تواند علائمی نظیر گرگرفتگی، تحریک پذیری و خستگی را از بین ببرد.
در نارسایی تخمدان‌ها که پایین‌تر از سنین ۴۰ سال رخ می‌دهد، حدود ۵۰ تا ۷۰ درصد زنان سیکل‌های تخمگذاری را دارند و ممکن است بین ۱۰ تا ۱۵ درصد این افراد بارداری را تجربه کنند.
