نام اختصاری: Gastrin-14, 17, 34
سایر نام ها: گاسترین، Gastrin, S
بخش انجام دهنده: ایمونولوژی
نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم
حجم نمونه مورد نیاز: 1 ml
شرایط نمونه گیری:
به مدت 12- 8 ساعت ناشتایی قبل از نمونه گیری لازم می باشد. نوشیدن آب مانعی ندارد.
افرادی که الکل مصرف می نمایند می بایست 24 ساعت قبل از انجام آزمایش از مصرف الکل خودداری نمایند.
به منظور انجام آزمون تزریق کلسیم (Calcium Infusion simulation Test)، 15 mg گلوکونات کلسیم را به صورت داخل وریدی تزریق می کنند. سپس سطح گاسترین سرم قبل از تزریق، با نمونه هایی که هر یکساعت یکبار تا 4 ساعت گرفته می شود مقایسه می گردد.
به منظور انجام آزمون سکرتین (Secretin challenge Test)، 2unit/kg procine secretin را داخل وریدی تزریق نمایید. سطح گاسترین سرم قبل از تزریق و سپس در فواصل 2، 5، 10، 15 و 20 دقیقه اندازهگیری می شود.
ملاحظات نمونه گیری:
نمونه پلاسما قابل قبول نمی باشد.
در هنگام جداسازی نمونه، بهتر است از ویال پلاستیکی استفاده شود و نمونه برای این تست بطور مجزا جدا گردد.
در صورت نمونه گیری در خارج از ازمایشگاه، آنرا بلافاصله به آزمایشگاه ارسال نمایید.
پس از نمونه گیری زمان جمع آوری نمونه را بر روی برچسب آزمایش یادداشت نمایید.
مصرف هرگونه داروی مؤثر بر نتایج آزمون را در برگه آزمایش گزارش نمایید.
محل خونگیری را از نظر خونریزی بررسی نمایید.
موارد عدم پذیرش نمونه:
نمونه های غیر ناشتا
همولیز شدید نمونه
شرایط نگهداری: نمونه درC 4o به مدت 4 ساعت و درC -20oتا 30 روز پایدار است. برای نگهداری طولانی تر نمونه را در 70oC- نگه دارید.
سرمهایی که 48 ساعت در دمایC 4o بودهاند تا 50% کاهش فعالیت را نشان میدهند.
کاربردهای بالینی:
ارزیابی مبتلایان به زخمهای پپتیک.
بررسی بیماران مبتلا به آکلروهیدریا ( نقص در تولید اسید معده) و آنمی پرنیشیوز.
بررسی بیماران مشکوک به سندرم زولینجر الیسون (Zollinger-Ellison syndrome) یا سندرومZE .
تشخیص گاسترینوما. اندازه گیری گاسترین روی سرم های basal و تحریک شده با سکرتین (secretin-stimulated) بهترین تست آزمایشگاهی برای تشخیص گاسترینوما می باشد.
روش مرجع: رادیو ایمنو اسی (RIA)
روش ارجح: کمی لومینوسانس یا الکترو کمی لومینوسانس
سایر روشها: الایزا (ELISA)
اکثر کاوشها اختصاصی برای C-Terminal گاسترین و واکنش یکسان با G-34، G-17 و G-14میباشد.
مقادیر طبیعی:
خون بند ناف: 20 – 290 ng/L or Pg/ml
0 تا 4 روز: 120 – 183 ng/L
کودکان: کمتر از 10 – 125 ng/L
بالغین 60- 16 ساله: 25 – 90 ng/L
بالغین بیش از 60 سال: کمتر از 100 ng/L
pg/ml = ng/L
افزایش سطح:
سندرم زولینگر – الیسون (300 – 350,000 ng/L)
کم خونی پرنیشیوز (130 – 2300 ng/L)
گاستریت آتروفیک
کارسینوم معده
نارسایی مزمن کلیوی
انسداد پیلور معده (دریچه خروجی معده)
باقیمانده آنتروم پس از جراحی معده.
کاهش سطح:
آنترکتومی همراه با واگوتومی
کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم)
تفسیر:
گاسترین توسط سلولهای نورواندوکرین G که در آنتروم معده و گاهی سایر مناطق دستگاه گوارش قرار دارند ترشح میشود. گاسترین سبب ترشح اسید معده و رشد سلولهای شبه انتروکرومافین مترشحه هیستامین، در مخاط معده میشود که در هیپرگاسترینومی مزمن این سلولها دچار هیپرپلازی میشوند. از نظر بالینی، اندازهگیری گاسترین به منظور تشخیص تومورهای کارسینوئید مترشحه گاسترین (گاسترینوما) انجام میگیرد. شایعترین محل گاسترینوما در دئودنوم یا پانکراس بوده که سبب سندرم زولینگر – الیسون (ZE) میشود. کارسینوئیدهای معده همراه با گاستریت مزمن آتروفیک و بصورت اسپورادیک (نادر) هم اتفاق میافتند. سلولهای G به ندرت ممکن است در غدد لنفاوی هم یافت شوند.
ترکیبی از افزایش گاسترین همراه با افزایش اسیدیته معده در هیپرپلازی اولیه سلول G هم اتفاق میافتد که افتراق آن از سندرم زولینجر الیسون (ZE) سخت میباشد. سایر بیماریهایی که گاسترین سرم در آنها افزایش مییابد عبارتند از گاستریت آتروفیک، کم خونی پرنشیوز، سندرم پس از واگوتومی، به دنبال رزکسیون روده باریک، نارسایی کلیه و سیروز.
حدود 90 درصد از گاسترینوماها در دئودنوم، پانکراس یا یک غده لنفاوی اطراف پانکراس دیده میشوند و 10% باقیمانده، گسترش وسیعی داشته و ممکن است در کبد، تخمدان، قلب، معده، امنتوم (omentum) ، مجرای صفراوی مشترک (CBD) یا روده باریک یافت شوند.
ترکیبی از گاسترین ناشتای بالا (غالباً بیشتر از 1000ng/Lو بالا بودن اسیدیته ناشتای معده (غالباً PH معده کمتر از 2.5) کلید تشخیص سندرومZE است. بیمارانی که مقادیر آنها به این معیارها نمیرسد کاندید secretin challenge test و یا تست تزریق کلسیم هستند.
برای نتایج دوپهلو میتوان از سکرتین داخل وریدی (2unit/kg procine secretin) استفاده کرد و سطوح سریال گاسترین را به فواصل 2، 5، 10، 15 و 20 دقیقه اندازهگیری کرد. افزایش بیشتر از 200ng/L در گاسترین به عنوان تست مثبت در نظر گرفته میشود و نشاندهنده گاسترینوما می باشد..
عوامل مداخله گر :
بلع غذای غنی از پروتئین میتواند منجر به یک افزایش 2 تا 5برابری سطح طبیعی در گاسترین سرم شود.
در بیماران دیابتی که انسولین دریافت میکنند ممکن است بطور کاذب سطوح گاسترین افزایش یافته باشد.
داروهایی که ممکن است سطح گاسترین سرم را افزایش دهند عبارتند از آنتی اسیدها، عوامل بلوک کننده H2 مثل رانیتیدین و مهار کنندههای پمپ هیدروژن (امپرازول).
داروهایی که ممکن است سبب کاهش سطوح گاسترین شوند عبارتند از آنتی کولینرژیکها، ضد افسردگیهای سه حلقهای و آتروپین.
جراحی زخم پپتیک موجب پیدایش محیط قلیایی می گردد که خود قویترین محرک ترشح گاسترین است.
قهوه، آمینو اسیدهای خوراکی و نمک ها خوراکی کلسیم دار همچون کربنات کلسیم و کلرید کلسیم و کاتکول آمین ها ( اپی نفرین، نوراپی نفرین و دپامین) منجر به افزایش سطح گاسترین می گردد.
توضیحات:
گاسترین توسط سلولهای G واقع در بخش دیستال معده (ناحیه آنتروم) تولید شده و محرک قوی ترشح اسید معده می باشد.
سطح گاسترین سرم در مبتلایان به زخم های پپتیک، طبیعی است در حالی که در بیماران دچار سندروم ZE یا هیپرپلازی سلول G بسیار بالا می باشد.
سطح گاسترین در بیمارانی که از داروهای ضد اسیدی برای التیام زخم پپتیک استفاده می کنند، یا تحت جراحی زخم پپتیک قرار گرفته اند و یا گاستریت آتروفیک دارند ( در پاسخ به محیط قلیایی معده) بالا می رود. اما این افزایش به اندازه آنچه در مبتلایان به سندروم ZE یا هیپرپلازی سلول G مشاهده می شود نمی باشد.
سرطان معده معمولاً با محیط قلیایی فاقد اسید همراه است که محرک قوی ترشح گاسترین می باشد.
در نارسایی مزمن کلیوی، نیمه عمر گاسترین طولانی شده و منجر به افزایش سطح گاسترین در سرم می گردد.
در انسداد پیلور، معده متسع می گردد. اتساع معده منجر به افزایش ترشح گاسترین می گردد.
