نام اختصاری: IGFBP-3
سایر نام ها: پروتئین-3 متصل شده به فاکتور رشد شبه انسولین
IBP3; BP-53، IGF Binding Protein-3، Somatomedin C Binding Protein
CPT codes: 83519
بخش انجام دهنده: هورمون
نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم، پلاسمای هپارینه
حجم نمونه مورد نیاز: 1 ml
شرایط نمونه گیری: ترجیحاً بیمار شب قبل از آزمون ناشتا باشد.
ملاحظات نمونه گیری:
یک نمونه خون وریدی را در لوله های لخته یا لوله های با درب قرمز رنگ جمع آوری نمایید.
محل خونگیری را بفشارید یا با باند فشاری ببندید.
محل خونگیری را از نظر خونریزی بررسی نمایید.
سن و جنس بیمار را یادداشت نمایید.
حداکثر پس از یک ساعت از زمان نمونه گیری، نمونه را با دور پایین سانتریفیوژ نمایید.
سرم جدا شده را در ویال های دربدار جمع آوری نموده و بلافاصله آن را تا زمان آزمایش فریز نمایید.
از جمع آوری نمونه بشدت همولیز شده و یا لیپمیک اجتناب نمایید.
موارد عدم پذیرش نمونه:
ü نمونه بدون برچسب یا با برچسب اشتباه
ü نمونه همولیز کامل
ü نمونه لیپمیک شدید
ü نمونه بافت یا ادرار
شرایط نگهداری: ترجیحاً پس از جداسازی سرم، نمونه در فریزر نگهداری شود.
پایداری نمونه در دمای 4oC ، 72 ساعت و در دمای -20oC، دو هفته می باشد.
کاربردهای بالینی:
تشخیص اختلالات رشد
تشخیص کمبود هورمون رشد در بزرگسالان
پایش درمان با هورمون رشد نوترکیب
به عنوان یک تست مکمل در کنار تست های GH و IGF-1 در تشخیص و پایش بیماران آکرومگالی و ژیگانتیسم ممکن است بکار رود.
روش مرجع: –
روش ارجح: Enzyme-Labeled Chemiluminescent Immunometric Assay
سایر روشها: ELISA، Radioimmunoassay (RIA)، ECLIA
مقادیر مرجع:
| Age Group | Male | Female |
| 0-2 years | 1481-4481 ng/mL | 1398-3485ng/mL |
| 3-5 years | 1478-3052 ng/mL | 2059-3325 ng/mL |
| 6-8 years | 2056-4428 ng/mL | 2469-4495 ng/mL |
| 9-11 years | 2020-4705 ng/mL | 2342-4640 ng/mL |
| 12-14 years | 2238-5971 ng/mL | 3000-7022 ng/mL |
| 15-17 years | 2710-5235 ng/mL | 2539-6607 ng/mL |
| 18-20 years | 2303-5537 ng/mL | 2272-6102 ng/mL |
| 21-30 years | 2092-4552 ng/mL | 2704-5594 ng/mL |
| 31-40 years | 1190-4140 ng/mL | 2659-4533 ng/mL |
| 41-50 years | 2318-6896 ng/mL | 2322-4046 ng/mL |
| 51-60 years | 2112-4625 ng/mL | 1602-5997 ng/mL |
| 61 years and older | 1155-3876 ng/mL | 1995-6505 ng/mL |
| Tanner Stage I | 1878-6190 ng/mL | 2314-6086 ng/mL |
| Tanner Stage II | 2112-6208 ng/mL | 2732-6738 ng/mL |
| Tanner Stage III | 2372-6602 ng /mL | 2870-7068 ng/mL |
| Tanner Stage IV & V | 2336-6414 ng/mL | 2756-7232 ng/mL |
تفسیر: اندازه گیری توام IGFBP-3 با IGF-1 می تواند در تشخیص بهتر کمبود و یا مقاومت به انسولین بکار رود. و اندازه گیری هر یک به تنهایی از اختصاصیت کمتری برخوردار است. اندازه گیری IGFBP-3 در پایش بیماران تحت درمان با انسولین نوترکیب مفید است. بعلاوه اندازه گیری این هورمون در تشخیص و پیگیری بیماران آکرومگالی و ژیگانتیسم مؤثر است. مقادیر IGFBP-3 در کم کاری هیپوفیز (hypopituitarism) کاهش می یابد.
IGF-1 و IGFBP-3 در عدم ترشح هورمون رشد (GH) توسط هیپوفیز قدامی یا مقاومت شدید به این هورمون، کاهش چشمگیری دارند ولی در کمبود ملایم و متوسط GH و یا مقاومت نسبی به این هورمون در محدوده نرمال باقی می ماند. سطوح GH در کمبود این هورمون پایین است و به تست های تحریکی ( نظیر؛ ورزش، کلونیدین، آرژنین، گرلین، GHRH، انسولین القاء شده با هیپوگلیسمی) کمتر از حد مطلوب پاسخ می دهد، در صورتی که در مقاومت شدید به GH ، سطوح GH به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافته است. به هر حال، تست های دینامیک GH همیشه برای تشخیص ضروری نیست. اندازه گیری IGFBP-3 به همراه IGF-1 می تواند در پایش درمان جایگزینی هورمون رشد (GH replacement therapy ) بکار رود. مقادیر در محدوده نرمال نشاندهنده موفقیت درمان است. سطوح بالای IGFBP-3 می تواند با دستاوردهای بیشتر درمانی مرتبط باشد، اما همچنین بطور بالقوه می تواند نشاندهنده مشکلات درازمدت ناشی از ترشح اضافی GH باشد
سطوح افزایش یافته IGF-1 و IGFBP-3 به همراه علائم و نشانه های بالینی می تواند نشاندهنده ژیگانتیسم و آکرومگالی باشد. این دو بیماری در نتیجه ترشح بیش از حد هورمون رشد از هیپوفیز قدامی ایجاد می گردد. ژیگانتیسم در کودکان رخ داده و به موجب افزایش بیش از حد GH، کودک دچار رشد طولی استخوان و بلند قدی می گردد. آکرومگالی در بالغین مشاهده شده و با ترشح بیش از حد GH استخوان ها دچار رشد عرضی شده ( بویژه استخوان های کوتاه) و قطر دستها، پاها، تنه و صورت این افراد ضخیم و ظاهری غول پیکر پیدا می کنند. در بیمارانی که با موفقیت تحت درمان قرار گرفته اند IGF-1 و IGFBP-3 به سطح محدوده طبیعی باز می گردند.
محدودیت ها و عوامل مداخله گر :
محدوده مرجع IGF-1 و IGFBP-3 به سن وابسته بوده و نتایج بیمار بایستی همواره بسته به سن بیمار تفسیر گردد.
مغایرت نتایج IGF-1 و IGFBP-3 می تواند بعضی زمان ها به موجب بیماری های کبدی و کلیوی رخ دهد. با این وجود این مغایرت شایع نیست و در مورد چنین نتایجی آزمایشگاهها و پزشکان آگاه باشند، زیرا ممکن است در نتیجه یک خطای پره آنالیتیکال یا آنالیتیکال رخ دهد.
IGFBP-3 را نمی توان به عنوان یک مارکر قابل اعتماد پیش آگهی دهنده در سرطان پستان، روده بزرگ، پروستات، و یا ریه دانست
آنتی بادی های هتروفیل در سرم انسان می تواند در روشهای ایمونواسی با ایمنوگلوبولین های موجود در ترکیبات آزمون تداخل نماید. نمونه سرم بیماران دچار بیماریهای خودایمنی یا اشخاصی که بطور پیوسته در معرض حیوانات یا محصولات آنها قرار دارند ممکن است منجر به اینگونه تداخلات گردند. این تداخلات می تواند منجر به نتایج غیر طبیعی گردد.
نمونه سرم با همولیز کامل و نمونه سرم بشدت لیپمیک در نتایج تست ایجاد تداخل می نماید.
توضیحات:
جهت اهداف تشخیصی، نتایج بدست امده از آزمون باید همیشه همراه با معاینات بالینی، تاریخچه پزشکی بیمار یا سابقه ابتدا به بیماری و سایر یافته ها بکار گرفته شود.
IGFBP-3 یک هورمون رشد واکنشی یا پاسخگو است. مقادیر آن در آکرومگالی افزایش و در کم کاری هیپوفیز کاهش می یابد. سطح IGFBP-3 در کودکان دچار کمبود GH کاهش یافته و با تجویز این هورمون افزایش می یابد. لازم به ذکر است کمبود GH در کودکان موجب کوتاه قدی و عدم رشد مناسب می گردد.
IGFBP-3 در بیماران دیابتی با کنترل ضعیف کاهش می یابد.
سنجش IGFBP-3 می تواند در ارزیابی وضعیت تغذیه مفید باشد، زیرا IGFBP-3 در هر دو محدودیت کالری و پروتئین کاهش می یابد.
