کلسترول ماده موم‌مانندی است که در خون و سلول‌های شما یافت می‌شود. کبد شما بیشتر کلسترول موجود در بدن را ایجاد می‌کند، و مقدار کمی کلسترول هم از غذا‌هایی که می‌خورید به وجود می‌آید. کلسترول در خون به صورت بسته‌بندی‌شده، در بسته‌هایی به نام لیپوپروتئین ها حرکت می‌کند.
به طور کلی کلسترول دو نوع است:
لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) نوعی کلسترول «بد» و ناسالم است. کلسترول LDL می‌تواند در رگ‌ها تجمع یابد و رسوبات چربی و مومی با نام پلاک‌ها را ایجاد کند.
لیپوپروتئین با چگالی زیاد (HDL) نوعی کلسترول «خوب» و سالم است. این نوع کلسترول، کلسترول اضافی را از شریان‌ها به کبد منتقل می‌کند و کبد نیز آن را از بدن خارج می‌کند.
کلسترول به خودیِ خود بد نیست. بدن شما برای ساختن هورمون‌ها، ویتامین D و مایعات گوارشی به مقداری کلسترول نیاز دارد. همچنین کلسترول به عملکرد مناسب اعضای بدن کمک می‌کند.
با وجود این، داشتن مقدار زیادی کلسترول LDL می‌تواند مشکل‌ساز باشد. میزان LDL بالا با گذشت زمان می‌تواند به عروق آسیب برساند، در بیماری‌های قلبی نقش داشته و خطر سکته مغزی را افزایش دهد. بررسی کلسترول در ویزیت‌های منظم پزشک و کاهش خطر بیملری قلبی با رژیم غذایی، ورزش، تغییر سبک زندگی و دارو‌ها می‌تواند به کاهش عوارض مرتبط با بیماری قلبی و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
سیستم‌های قلبی-عروقی و گردش خون
وقتی مقدار کلسترول LDL در بدن زیاد باشد، می‌تواند در رگ‌ها تجمع یابد، آن‌ها را مسدود کند و در نتیجه انعطاف‌پذیری آن‌ها را کمتر کند. به سفت‌شدگی شریان‌ها، تصلب شرایین (Atherosclerosis) گفته می‌شود. وقتی خون به خوبی از طریق رگ‌های سفت شده جریان نمی‌یابد، قلب مجبور است بیشتر تلاش کند تا خون از رگ‌ها عبور کند. با گذر زمان، با تجمع پلاک در عروق، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی بیشتر می شود.
تجمع پلاک در عروق کرونری می‌تواند جریان خونِ غنی از اکسیژن به عضله قلب را مختل کند. این ممکن است باعث درد قفسه سینه یا آنژین (Angina) شود. آنژین یک حمله قلبی نیست بلکه یک اختلال موقتی در جریان خون است. این یک هشدار است که شما در معرض خطر قلبی هستید. یک تکه پلاک می‌توان بشکند و لخته خون ایجاد کند و یا رگ همچنان به باریک شدن ادامه دهد که می‌تواند به طور کامل جریان خون در قلب را مسدود کند و منجر به حمله قلبی شود. اگر این روند در رگ‌های مغز یا درون مغز رخ دهد، می‌تواند منجر به سکته شود.
همچنین پلاک می‌تواند جریان خون در عروقی که وظیفه غذارسانی به مجرای روده و پا‌ها را دارد، مسدود کند. به این بیماری شریانی محیطی (PAD) گفته می شود.
دستگاه درون‌ریز
غدد تولیدکننده هورمون در بدن، از کلسترول برای تولید هورمون‌هایی مانند استروژن، تستسترون و کورتیزول استفاده می‌کنند. هورمون‌ها نیز می‌توانند بر میزان کلسترول بدن تاثیر بگذارند. تحقیقات نشان داده است که با افزایش سطح استروژن در چرخه قاعدگی خانم‌ها، سطح کلسترول HDL افزایش و کلسترول LDL کاهش می‌یابد. این ممکن است یکی از دلایل افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی در خانم‌ها پس از یائسگی، هنگامی که سطح استروژن کاهش می‌یابد، باشد.
کاهش تولید هورمون تیروئید (کم‌کاری تیروئید) منجر به افزایش کلسترول کل و LDL می‌شود. هورمون تیروئید اضافی (پر‌کاری تیروئید) نتیجه‌ی عکس دارد. درمان فقدان آندروژن، که باعث کاهش سطح هورمون‌های مردانه برای جلوگیری از رشد سرطان پروستات می‌شود، می‌تواند سطح کلسترول LDL را افزایش دهد. همچنین کمبود هورمون رشد می‌تواند سطح LDL را افزایش دهد.
سیستم عصبی
کلسترول یکی از اجزای اساسی مغز انسان است. در حقیقت، مغز، حدودا ۲۵٪ از کل کلسترول بدن را در خود دارد. این چربی برای رشد و محافظت از سلول‌های عصبی ضروری است که مغز را قادر می‌سازد تا با بقیه نقاط بدن ارتباط برقرار کند.
در حالی که برای عملکرد مطلوب مغز به مقداری کلسترول نیاز داریم، مقدار زیاد آن می‌تواند خطرساز باشد. کلسترول اضافی در عروق می‌تواند منجر به سکته مغزی شود؛ اختلال در جریان خون که می‌تواند به قسمت‌هایی از مغز آسیب برساند، که منجر به از دست دادن حافظه، حرکت، مشکل در بلع و گفتار و سایر عملکرد‌های انسان می‌شود.
کلسترول خون بالا، به خودیِ خود در از دست دادن حافظه و عملکرد‌های ذهنی نقش دارد. کلسترول خون بالا ممکن است باعث تشکیل پلاک‌های بتا آمیلوئید (Beta-amyloid) شود، رسوبات پروتئینی چسبنده‌ای که به مغز در افراد مبتلا به آلزایمر آسیب می‌رساند.
سیستم گوارشی
در سیستم گوارشی، کلسترول برای تولید صفرا ضروری است -ماده‌ای که به بدن در تجزیه غذا‌ها و جذب مواد به درون روده‌ها کمک می‌کند. اما اگر مقدار زیادی کلسترول در صفرا دارید، مقدار اضافی آن به شکل کریستال و سپس سنگ‌های سخت در کیسه صفرا در می‌آیند. سنگ کیسه صفرا می‌تواند بسیار دردناک باشد.
مراقبت از سطح کلسترول با آزمایش‌های خون توصیه شده و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی به بهبود کیفیت زندگی شما کمک می‌کند.
