سرطان خون چه نوع بیماری‌ای است؟
به هرگونه رشد و تقسیم بی رویه و خارج از کنترل سلولها نئوپلاسم گفته می‌شود و میتواند خوش خیم و بدخیم یا همان سرطان باشد. اگر درگیری و یا نئوپلاسم در منشا تولید کننده سلولهای خونی مثل مغز استخوان و یا غدد لنفاوی دیده شود سرطان خون نامیده می‌شود. سلولهای بنیادی در مغزاستخوان بالغ شده و به سه گروه از سلولهای خونی شامل گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت، تبدیل می‌شوند. درحالت سرطان خون، سلولهای خونی غیرطبیعی یا سلولهای سرطانی عملکرد طبیعی خون را برای جلوگیری از عفونت‌ها و خونریزی‌های جدی مختل می‌سازند.
انواع سرطان خون
سرطان خون به سه دسته عمده تقسیم می‌شود:
- لوسمی: در گذشته به کمرنگی یا سفیدی خون معروف بود اما امروزه به هرگونه رشد و تکثیر بی رویه سلولهای خونی با منشا مغز استخوان، اطلاق می‌شود.
- لنفوم: به هرگونه رشد و تکثیر بی رویه سلولها با منشا غدد لنفاوی، گفته می‌شود.
- میلوما: سرطانی شدن پلاسماسل‌ها که مسئول تولید آنتی بادی‌ها در بدن اند، نامیده می‌شود.
علائم و نشانه‌های سرطان خون
برخی از افراد ممکن است تا زمانی که سرطان خون پیشرفت نکرده باشد علائمی از خود نشان ندهند و یا برخی مواقع علائم ممکن است با سرماخوردگی‌ای ساده اشتباه گرفته شود. هر کدام از انواع سرطان خون علائم و نشانه‌های مخصوص به خود را دارند ولی برخی از علائم بین آنها مشترک است. این علائم عبارت اند از:
- سرفه کردن یا درد قفسه سینه
- تب یا لرز
- عفونت‌های مکرر
- خارش یا بثورات پوستی
- از دست دادن اشتها و حالت تهوع
- تعریق شبانه
- ضعف پایدار و خستگی مفرط
- تنگی نفس
- تورم و بدون درد بودن گره‌های لنفاوی در گردن، زیر بغل و کشاله ران
عوارض ناشی از سرطان خون
از عوارضی که در افراد با سرطان خون دیده می‌شود عبارت اند از:
- عفونت‌های فرصت طلب ویروسی و باکتریایی
- مشکلات استخوانی
- مشکلات عصبی
- هایپرکلسمی
- افزایش گران روی خون
- آمیلوئیدوزیس یا رسوب آمیلوئیدها
- تخریب گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها
- آنمی
- ایجاد خونریزی
تشخیص سرطان‌های خونی
استیج سرطان نشان دهنده این است که بیماری در چه مرحله‌ای است و تا چه حد پیشرفت کرده و شدت آن چه میزان است. این موضوع در سرطان خون بیشتر از سرطان‌های دیگر ارزش دارد. از آزمایش‌هایی که در تشخیص سرطان‌های خونی موثر اند به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- آزمایش خون و بررسی میکروسکوپی مورفولوژی سلولهای خونی
- روش فلوسایتومتری برای بررسی مارکرهای سطح سلولی
- بررسی‌های مولکولی مانند روش کاریوتایپ، FISHو…
- بررسی مغز استخوان با عکس برداری‌های تشخیصی مثل سی تی اسکن، PET اسکن و اشعه X
- آزمایش‌های فیزیکی برای بررسی علائم کلینیکی
- برداشت قسمتی از غدد لنفاوی و بررسی آن
درمان سرطان های خونی
از پیشنهادات درمانی سرطان‌های خونی موارد زیر را می‌توان نام برد:
- شیمی درمانی به عنوان اولین خط درمانی این بیماری به حساب می‌آید.
- رادیوتراپی که معمولاً همراه با شیمی درمانی انجام می‌شود.
- پیوند سلولهای بنیادی خون ساز
- استفاده از آنتی بادی های مونوکلونال اختصاصی شامل رتوکسی مب، گمتوزومب، آلمتوزومب
