نام اختصاری: βhCG
سایر نام ها: گنادوتروپین جفتی انسان، زیرواحد بتا
Chorionic Gonadotropins, Beta-Subunit, Beta-HCG, High-Sensitivity HCG
بخش انجام دهنده: آنالیز هورمون
نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم، پلاسما
حجم نمونه مورد نیاز:0.6 ml
شرایط نمونه گیری:
نیاز به ناشتایی یا آمادگی خاصی نمی باشد .
2 . در صورت استفاده از سنجش RIA ، بیمار نباید اخیراً در معرض مواد رادیواکتیو قرار گیرد.
ملاحظات نمونه گیری:
از بیمار نمونه خون وریدی گرفته و آن را در لوله های با درپوش قرمز، صورتی یا سبز جمع آوری نمایید.
در طی دو ساعت نمونه را سانتریفیوژ نموده و سرم را از سلول جدا نمایید و آن را در ویال های پلاستیکی مخصوص آلیکوت نمایید.
از جمع آوری نمونه سرم لیز، ایکتریک و یا لیپمیک اجتناب نمایید.
دانستن سن و جنس بیمار حائز اهمیت است. آن را در برگه آزمایش یادداشت نمایید.
آزمایشگاه می بایست فرمی از اطلاعات فردی و شرایط بالینی بیمار را تکمیل نموده و مستند نماید.
موارد عدم پذیرش نمونه:
همولیز شدید سرم،
لوله یا ظرف بدون برچسب یا با برچسب اشتباه.
شرایط نگهداری:
پس از جداسازی سرم، نمونه را به بخش آنالیز هورمون انتقال داده و تا زمان آزمایش در یخچال نگه می دارید.
پایداری نمونه سرم در دمای اتاق 8 ساعت، در دمای4˚C به مدت یک هفته و در -20˚C به مدت 6 ماه می باشد.
کاربردهای بالینی:
تشخیص حاملگی و سقط جنین.
پایش زنانی که لقاح مصنوعی انجام داده اند.
تشخیص و پایش بیماری ترفوبلاستیک بارداری (GTD)، تومورهای بیضه، تومور ژرم سل تخمدان، تراتوما، و به ندرت، سایر تومورهای ترشح کننده گنادوتروپین جفتی انسان (hCG) .
افتراق حاملگی داخل رحمی از حاملگی خارج رحمی.
یکی از مارکرهای غربالگری سلامت جنین در سه ماهه دوم بارداری.
روش مرجع: RIA
روش ارجح: CLIA
سایر روشها: ELISA، IRMA، IFA، ECL
مقادیر مرجع:
اطفال و کودکان:
بدو تولد تا 3 ماهگی: ≤50 IU/L
سه ماه تا 18 سال: < 1.4 IU/L
بالغین: مردان: < 1.4 IU/L
زنان: غیر حامله: < 5 IU/L پیش از یائسگی: < 1.0 IU/L پس از یائسگی: < 7.0 IU/L بارداری مثبت: > 25 IU/L
تفسیر:
– استفاده اصلی hCG در تشخیص حاملگی است.
– حاملگی خارج رحمی: حاملگیهای خارج رحمی نسبت به حاملگیهای داخل رحمی β-hCG کمتری ترشح مینمایند. در حالی که سرعت دو برابر شدن β-hCG در حاملگی طبیعی هر 1 تا 3 روز است، اما در اغلب موارد حاملگی اکتوپیک، با سرعت کمتری میزان بتا hCG دو برابر میشود.
– سندرم داون (تریزومی 21): در سندرم داون میزان β-hCG بالاتر از حد طبیعی است و میزان AFP و استریول غیرکونژوگه سرم کاهش یافته است.
– سندرم ادوارد (تریزومی 18): میزان β-hCG، AFP و استریول غیرکونژوگه کاهش یافته است.
– سنجش میزان β-hCG در تشخیص و پایش نئوپلاسمهای تروفوبلاستیک حاملگی بینهایت مفید است.
– همچنین β-hCG همراه با AFP و لاکتات دهیدروژناز برای ارزیابی تومورهای ژرم سل شامل کارسینوم امبریونال (embryonal carcinoma) و کوریوکارسینوما (choriocarcinoma) به کار میرود. 20 تا 40 درصد موارد سمینوما (seminoma) هم β-hCG افزایش مییابد. بطور قابل توجهی سطوح بالای هورمون (> 5000 IU / L) در بیماران مبتلا به سمینوما خالص نادر است و نشان دهنده وجود یک سرطان بیضه مخلوط است.
– در افرادی که غلظت hCG کمتر از 2000 IU/L باشد و کمتر از 66 درصد در طی دو روز افزایش یابد، میتواند بیانگر سقط خودبخودی یا حاملگی اکتوپیک پاره شده باشد. مقادیر بالاتر از 100.000 IU/L میتواند همراه با بیماری تروفوبلاستیک حاملگی باشد.
– میزان β-hCG در 40 تا 50 درصد سرطان بیضه غیر سمینومایی افزایش می یابد.
– در تومورهای ژرم سل تخمدان (در حدود 10٪ از تومورهای تخمدان) سطوح hCG در 20٪ تا 50٪ از موارد افزایش می یابد .
– در تراتوما در کودکان ممکن است هورمون hCG بیش از حد تولید گردد؛ سطوح افزایش یافته β-hCG ممکن است به سطح مشابهی در سرطان بیضه برسد.
– در میان تومورهای غیر تولید مثلی، تومورهای کبدی و صفراوی (هپاتوبلاستوما، سرطان هپاتوسلولار، و cholangiocarcinomas) و تومور نورواندوکرین (به عنوان مثال، تومورهای سلول های جزیره ای و تومورهای کارسینوئید) هستند که اغلب با تولید هورمون hCG همراه است.
عوامل مداخله گر :
آنتیبادیهای هتروفیلیک (heterophilic) که به عنوان آنتیبادی انسانی ضدموش (HAMA) نیز شناخته شدهاند گاهی اوقات سبب موارد مثبت کاذب hCG سرمی میگردند.
سرم همولیز و لیپمیک ممکن است سبب تداخل در نتایج تست شود.
چنانچه آزمونها بسیار زود و در اوایل بارداری و قبل از آن که سطح HCG به حد قابل ملاحظه ای برسد انجام شوند، ممکن است نتایج منفی کاذب گردند.
داروهای افزایش دهنده سطح hCG عبارتند از: دیورتیک ها و پرومتازین و داروهای کاهنده عبارتند از : داروهای ضد تشنج، ضد پارکینسون، خواب آورها و آرامبخشها بویژه پرومازین و مشتقات آن.
توضیحات:
hCG توسط سلولهای سن سیشیوتروفوبلاست ساخته میشود و تمام تستهای حاملگی براساس سنجش hCG میباشند hCG . همچنین به عنوان مارکر تومورهای تروفوبلاستیک حاملگی، تومورهای ژرم سل غیرسمینومی و ندرتاً سمینوما در نظر گرفته میشود.
سونوگرافی یک روش حساس اضافی برای تأیید تشخیص های ذکر شده میباشد.
هورمون β-hCG در غربالگری مادران باردار از جهت وجود سندرم داون (تریزومی 21) و سندرم ادوارد (تریزومی 18)، در سه ماهه اول (روزهای 74 تا 97 حاملگی) و همچنین در سه ماهه دوم ( هفته14 تا 22) حاملگی و همراه با سنجش AFP و استریول غیرکونژوگه اندازهگیری میگردد. بهتر است نمونهگیری بین هفتههای 16 تا 18 حاملگی صورت میپذیرد.
معمولاً 9 تا 11 هفته پس از تخلیه نئوپلاسمهای تروفوبلاستیک حاملگی، غلظت β-hCG به حد طبیعی بازمیگردد. پس از تخلیه نئوپلاسمهای تروفوبلاستیک (مول هیداتیفورم) میزان β-hCG هر هفته سنجیده میشود تا زمانی که به مدت 3 هفته پیاپی نتوان hCG را در سرم ردیابی نمود. در این زمان پایش ماهانه β-hCG بمدت 6 ماه انجام میپذیرد.
بعضی از روشهای سنجش β-hCG فقط به منظور تشخیص حاملگی طراحی شدهاند. در این روشها β-hCG تخریب شده یا هموژنتری که در تومورهای تروفوبلاستیک حاملگی وجود دارند قابل ردیابی نمیباشند
