پرتودرمانی سلول‌های سرطانی را فوراً از بین نمی‌برد. روزها یا هفته ها طول می‌کشد تا DNA به اندازه کافی آسیب ببیند تا سلول‌های سرطانی بمیرند. سلول‌های سرطانی تا هفته‌ها یا ماه‌ها پس از پایان پرتودرمانی، به مرگ ادامه می‌دهند.
انواع پرتودرمانی
دو نوع اصلی پرتودرمانی وجود دارد، پرتو خارجی و داخلی.
نوع پرتودرمانی که ممکن است انجام دهید به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله:
- نوع سرطان
- اندازه تومور
- محل تومور در بدن
- تومور تا چه اندازه به بافت‌های طبیعی حساس به تابش نزدیک است
- سلامت عمومی و سابقه پزشکی شما
- عوامل دیگر، مانند سن شما و سایر شرایط پزشکی
پرتودرمانی خارجی
پرتودرمانی خارجی از دستگاهی می‌آید که تابش سرطان شما را هدف قرار می‌دهد. دستگاه بزرگ است و ممکن است نویز داشته باشد. شما را لمس نمی‌کند، اما می تواند در اطراف شما حرکت کند و از جهات مختلف به بخشی از بدن شما تشعشع بفرستد.
پرتودرمانی خارجی یک درمان موضعی است، به این معنی که بخش خاصی از بدن شما را درمان می‌کند. به عنوان مثال، اگر در ریه خود سرطان دارید، فقط به قفسه سینه شما تابش می‌کند، نه به کل بدن.
پرتودرمانی داخلی
پرتودرمانی داخلی درمانی است که در آن یک منبع پرتو درداخل بدن شما قرار می‌گیرد. منبع تابش می‌تواند جامد یا مایع باشد.
پرتودرمانی داخلی با منبع جامد، براکی‌تراپی نامیده می‌شود. در این نوع درمان، دانه‌ها، روبان‌ها یا کپسول‌هایی که حاوی منبع تشعشع هستند در بدن شما، داخل یا نزدیک تومور قرار می‌گیرند. مانند پرتودرمانی خارجی، براکی‌تراپی نیز یک درمان موضعی است و تنها قسمت خاصی از بدن شما را درمان می کند.
با براکی تراپی، منبع تشعشع در بدن شما برای مدتی پرتو می‌دهد.
پرتودرمانی داخلی با منبع مایع را درمان سیستمیک می‌نامند. سیستمیک به این معنی است که درمان در خون به بافت‌های سراسر بدن می‌رود و سلول‌های سرطانی را جستجو کرده و از بین می‌برد. شما پرتودرمانی سیستمیک را با بلعیدن، از طریق ورید از طریق خط IV یا از طریق تزریق دریافت می‌کنید.
با تشعشعات سیستمیک، مایعات بدن شما، مانند ادرار، عرق و بزاق، برای مدتی تابش می‌کنند.
چرا افراد مبتلا به سرطان پرتودرمانی می شوند؟
پرتودرمانی برای درمان سرطان و کاهش علائم سرطان استفاده می‌شود.
هنگامی که برای درمان سرطان استفاده می‌شود، پرتودرمانی می‌تواند سرطان را درمان کند، از بازگشت آن جلوگیری کند، یا رشد آن را متوقف یا کند، کند.
هنگامی که از درمان‌ها برای کاهش علائم استفاده می‌شود، این درمان‌ها عنوان درمان‌های تسکینی شناخته می‌شوند. پرتوهای خارجی ممکن است برای درمان درد و سایر مشکلات ناشی از تومور، مانند مشکلات تنفسی یا از دست دادن کنترل روده و مثانه، تومورها را کوچک کند.
درد ناشی از سرطان که به استخوان گسترش یافته است را می‌توان با داروهای پرتودرمانی سیستمیک به نام رادیوداروها درمان کرد.
انواع سرطان که با پرتودرمانی درمان می‌شوند:
پرتو درمانی خارجی برای درمان بسیاری از انواع سرطان استفاده می‌شود.
براکی تراپی اغلب برای درمان سرطان‌های سر و گردن، سینه، دهانه رحم، پروستات و چشم استفاده می‌شود.
یک پرتودرمانی سیستمیک به نام ید رادیواکتیو یا I-131 اغلب برای درمان انواع خاصی از سرطان تیروئید استفاده می‌شود.
نوع دیگری از پرتودرمانی سیستمیک، به نام درمان هدفمند رادیونوکلئید، برای درمان برخی از بیماران مبتلا به سرطان پروستات پیشرفته یا تومور عصبی غدد درون ریز معده-آنتروپانکراس (GEP-NET) استفاده می‌شود. این نوع درمان ممکن است به عنوان پرتودرمانی مولکولی نیز شناخته شود.
نحوه استفاده از اشعه با سایر درمان‌های سرطان:
برای برخی افراد، پرتودرمانی ممکن است تنها درمانی باشد که به آن نیاز دارند. اما در اغلب موارد، شما با سایر درمان‌های سرطان مانند جراحی، شیمی‌درمانی و ایمونوتراپی پرتودرمانی خواهید داشت. پرتودرمانی ممکن است قبل، در طول یا بعد از این درمان‌های دیگر انجام شود تا شانس مؤثر بودن درمان را افزایش دهد. زمان انجام پرتودرمانی به نوع سرطان تحت درمان و اینکه هدف پرتودرمانی درمان سرطان یا کاهش علائم است بستگی دارد.
محدودیت دوز مادام العمر
محدودیتی برای میزان تشعشعاتی وجود دارد که یک ناحیه از بدن شما می‌تواند در طول زندگی به طور ایمن دریافت کند. بسته به میزان پرتودرمانی که قبلاً یک ناحیه تحت درمان قرار گرفته است، ممکن است نتوانید برای بار دوم پرتودرمانی آن ناحیه را انجام دهید. اما، اگر یک ناحیه از بدن قبلاً دوز ایمن تابش را دریافت کرده باشد، اگر فاصله بین دو ناحیه به اندازه کافی بزرگ باشد، ممکن است ناحیه دیگری همچنان درمان شود.
نیازهای رژیم غذایی خاص در حین پرتودرمانی
اشعه می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند که خوردن را سخت می‌کند، مانند حالت تهوع، زخم های دهان و مشکلات گلو به نام ازوفاژیت. از آنجایی که بدن شما انرژی زیادی را برای بهبودی در طی پرتو درمانی مصرف می‌کند، مهم است که کالری و پروتئین کافی برای حفظ وزن خود در طول درمان مصرف کنید.
اگر در خوردن و حفظ وزن خود مشکل دارید، با پزشک یا پرستار خود صحبت کنید. همچنین ممکن است صحبت با یک متخصص تغذیه مفید باشد.
کار در طول پرتودرمانی
برخی از افراد می‌توانند در طول پرتودرمانی به صورت تمام وقت کار کنند. دیگران می‌توانند فقط به صورت پاره وقت کار کنند یا اصلاً کار نکنند. میزان توانایی شما بستگی به احساس شما دارد. از پزشک یا پرستار خود بپرسید که از درمانی که خواهید داشت چه انتظاری می‌توانید داشته باشید.
هنگامی که برای اولین بار پرتودرمانی خود را شروع می‌کنید، احتمالاً به اندازه کافی احساس خوبی دارید که می‌توانید کار کنید. با گذشت زمان، اگر بیشتر خسته هستید، انرژی کمتری دارید یا احساس ضعف می‌کنید، تعجب نکنید. پس از پایان درمان، ممکن است چند هفته طول بکشد تا احساس بهتری داشته باشید – یا حتی ممکن است ماه‌ها طول بکشد.
