هلیکوباکترپیلوری یا Helicobacter pylori یک نوع باکتری است. این میکروب می‌تواند وارد بدن شده و در دستگاه گوارشی زندگی کند. بعد از سال‌ها، آن‌ها می‌توانند باعث ایجاد زخم در معده و یا قسمت بالایی روده کوچک شوند که زخم معده نامیده می‌شود. برای بعضی از افراد، این عفونت منجر به سرطان معده می‌شود.
عفونت با هلیکوباکتر شایع است. حدود یک سوم از جمعیت جهان در بدن خود این باکتری را دارند که در اغلب مردم، هیچ زخم یا علائمی را نشان نمی‌دهد. اگر شما مشکلی داشته باشید، داروهایی وجود دارند که باکتری را از بین می‌برند و به درمان زخم ناشی از آن کمک می‌کنند.
چون امروزه اکثر مردم به آب تمیز و بهداشت محیطی دسترسی دارند، افراد کم‌تری نسبت به قبل به این باکتری آلوده می‌شوند. با عادت‌های بهداشتی مناسب، می‌توانید خود و کودکان‌تان را از ابتلا به عفونت هلیکوباکترباکتری محافظت کنید.
هلیکوباکترپیلوری شما را بیمار می‌کند
برای دهه‌ها، پزشکان فکر می‌کردند مردم به دلیل استرس، غذاهای تند، سیگار کشیدن، و عادت‌های روزمره‌‌ی دیگری دچار زخم معده می‌شوند. اما وقتی دانشمندان در سال ۱۹۸۲ هلیکوباکترپیلوری را کشف کردند، متوجه شدند که میکروب‌ها علت اکثر زخم‌های معده هستند.
بعد از اینکه هلیکوباکتر وارد بدن شما شد، به لایه پوششی معده حمله می‌کند، پوششی که بدن را از اسیدی که برای هضم غذاها لازم است محافظت می‌کند. وقتی باکتری به اندازه کافی آسیب رساند، اسید به خارج از لایه پوششی وارد شده و باعث زخم معده می‌شود. این حالت باعث خونریزی، عفونت، یا توقف گردش غذا در سیستم گوارشی شما می‌شود.
شما می‌توانید از طریق غذا، آب، یا ظروف آلوده به هلیکوباکترپیلوری آلوده شوید. در کشورها و جوامعی که آب تمیز و یا سیستم فاضلاب شهری مناسبی ندارند، این مسئله شایع است. همچنین باکتری از بزاق یا سایر مایعات بدن افراد آلوده منتقل می‌شود.
بسیاری از افراد در طول کودکی به هلیکوباکترپیلوری مبتلا می‌شوند، اما بزرگسالان نیز می‌توانند توسط این باکتری آلوده شوند. باکتری سال‌ها بدون شروع علائم در بدن زندگی می‌کند، و اکثر افرادی که این باکتری را دارند دچار زخم معده نمی‌شوند.
علائم
اگر زخم معده دارید، یک درد سوزشی در معده خود احساس می‌کنید. این درد موقتی است و مدتی بعد از شروع، قطع می‌شود، اما احتمالا این درد را بیشتر زمانی که معده‌تان خالی است، مثلا بین وعده‌های غذایی یا نیمه‌شب احساس کنید. این درد ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. به احتمال زیاد بعد از غذا خوردن، نوشیدن شیر و یا مصرف قرص‌های ضد اسید معده احساس بهتری خواهید داشت و درد متوقف می‌شود.
نشانه‌های دیگر زخم‌معده عبارتند از:
- نفخ
- آروغ زدن
- عدم‌احساس گرسنگی
- اسهال
- استفراغ
- کاهش وزن بدون دلیل مشخص
زخم‌ها ممکن است به داخل معده و یا روده خونریزی کنند، که برای سلامتی خطرناک است. اگر هر یک از علائم زیر را دارید به پزشک مراجعه کنید:
- مدفوع خونی، قرمز تیره و یا سیاه
- مشکل در تنفس
- سرگیجه یا غش کردن
- احساس خستگی شدید بدون علت خاص
- رنگ‌پریدگی
- استفراغی که خونی و یا شبیه تفاله قهوه باشد
- درد شدید و تیز معده
عفونت هلیکوباکتریایی می‌تواند منجر به سرطان معده شود، البته شایع نیست.
تست مدفوع و خون به شناسایی عفونت کمک می‌کند
تست تنفسی اوره: برای این آزمایش، برای این آزمایش، مایع خاصی را باید بنوشید که ماده‌ای به نام اوره دارد. سپس به داخل یک پاکت تنفس می‌کنید، که دکتر آن را جهت آزمایش، به آزمایشگاه ارسال می‌کند. اگر هلیکوباکترپیلوری داشته باشید، باکتری، اوره موجود در بدنتان را به کربن‌دی‌اکسید تبدیل می‌کند، و آزمایشگاه این را اندازه‌گیری می‌کند و اگر مقدار CO2 بیشتر از حد نرمال باشد آن را گزارش می‌دهد.
آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی: در بیمارستان، دکتر از یک لوله‌ی حاوی دوربین کوچکی که آندوسکوپ نام دارد، برای مشاهده گلو، معده و قسمت فوقانی روده کوچک شما استفاده می‌کند. این فرایند همچنین برای جمع‌آوری نمونه جهت تشخیص باکتری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. شما می‌توانید در طول این فرایند بخوابید و یا بیدار باشید، اما برای راحتی بیشتر داروی بیهوشی تزریق می‌شود.
تست‌های GI فوقانی: در بیمارستان، یک مایعی حاوی ماده‌ای به نام باریم را می‌نوشید، و پزشک اشعه ایکس به شما می‌تاباند. این مایع گلو و معده را می‌پوشاند و این نواحی را برای عکس‌برداری آشکار می‌کنند.
توموگرافی کامپیوتری: قدرتمندتر از اشعه ایکس است که جزئیات بیشتری از بدن را طی تصویربرداری فراهم می‌کند.
پیشگیری
می‌توان با رعایت نکاتی که برای جلوگیری از آلوده‌شدن به سایر باکتری‌ها نیازاست، از آلودگی به هلیکوباکترپیلوری نیز پیشگیری کرد:
- اجتناب از مصرف غذا یا آب کثیف
- جلوگیری از خوردن موادغذایی که به‌طور کامل پخته نشده‌اند.
- اجتناب از خوردن غذاهایی که توسط کسانی سرو می‌شود که دست‌های خود را نشسته‌اند.
- اگرچه استرس و غذاهای تند باعث بیماری زخم‌معده نمی‌شوند، اما باعث جلوگیری از بهبود سریع بیماری می‌شوند و درد را شدیدتر می‌کنند. با پزشک درمورد نحوه مدیریت استرس صحبت کنید، رژیم‌غذایی خود را بهبود ببخشید، و اگر سیگار می‌کشید، ترک کنید.
