زردی یک بیماری مرتبط با کبد است که باعث زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها و گاهی اوقات علائم کمتر واضح دیگری نیز می‌شود. در حالی که این زردی در نوزادان بسیار شایع و موقتی است، زردی در کودکان می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل پزشکی جدی‌تر باشد.
زردی نتیجه تجمع ماده‌ای به نام بیلی روبین در جریان خون است. بیلی روبین طی تجزیه طبیعی گلبول‌های قرمز تولید می‌شود. این یک ماده زرد نارنجی است که معمولاً از کبد عبور می‌کند و از بدن دفع می‌شود.
هنگامی که سطح بیلی روبین به طور غیر طبیعی در خون بالا باشد، زردی ایجاد می‌شود و علائم تغییر رنگ پوست و چشم ظاهر می‌شود. زردی در کودکان و بزرگسالان غیرعادی است و نشانه‌ای از مشکلات سلامتی است که نیاز به درمان دارند. اگر کودک شما علائمی از این بیماری را نشان داد، مهم است که به پزشک مراجعه کنید.
انواع زردي در کودکان
در نوزادان، زردی معمولاً به این دلیل رخ می‌دهد که کبد نوزاد به اندازه کافی رشد نکرده است که به درستی تجزیه و دفع بیلی روبین را انجام دهد. اما زردی در کودکان بزرگتر دلایل دیگری نیز دارد. به طور کلی می‌توان آنها را به سه نوع تقسیم کرد:
- یرقان انسدادی که در نتیجه انسداد مجرای صفراوی بین پانکراس و کبد ایجاد می‌شود.
- زردی هپاتوسلولار که در صورت وجود بیماری یا آسیب کبدی ظاهر می‌شود.
- زردی همولیتیک، که زمانی ایجاد می‌شود که تجزیه غیرطبیعی گلبول‌های قرمز وجود داشته باشد و منجر به سطوح بیش از حد بیلی روبین در خون شود.
علائم زردی در کودکان
بارزترین علائم زردی زرد شدن پوست و سفیدی چشم است. زردی همچنین می‌تواند باعث تغییر رنگ مایعات بدن مانند مدفوع کم رنگ و ادرار تیره شود.
اگر زردی فرزند شما مربوط به یک بیماری جدی پزشکی مانند هپاتیت باشد، ممکن است علائم دیگری از جمله:
- تب
- درد شکم
- حالت تهوع
- خستگی
علائم زردی را باید جدی گرفت، اما اگر با علائم دیگری از ناراحتی همراه است، کودک خود را در اسرع وقت به اورژانس یا کلینیک اورژانس ببرید.
علل زردی در کودکان
زردی علل مختلفی دارد. دانستن منشاء زردی کودک برای اطمینان از اینکه برنامه درمانی مناسبی در نظر گرفته شده‌است، بسیار مهم است. از جمله علل شایع زردی عبارتند از:
هپاتیت
پنج نوع اصلی هپاتیت قابل انتقال وجود دارد که هر یک توسط یک ویروس متفاوت ایجاد می‌شود.
- هپاتیت A اغلب نتیجه مصرف آب یا غذای آلوده است.
- هپاتیت B از طریق مایعات بدن منتقل می‌شود. مادر مبتلا به هپاتیت B ممکن است ویروس را در بدو تولد به نوزادش منتقل کند.
- هپاتیت C معمولاً از طریق خون آلوده یا سوزن‌های دارویی منتقل می‌شود، بنابراین ممکن است کمتر علت زردی در کودکان خردسال باشد.
- هپاتیت D اغلب در افرادی ایجاد می‌شود که قبلاً ویروس هپاتیت B را دارند.
- هپاتیت E معمولاً محدود به مناطق در حال توسعه جهان است.
هپاتیت A و هپاتیت B با واکسن قابل پیشگیری هستند. نوع دیگری از هپاتیت که به نام هپاتیت خودایمنی شناخته می‌شود، زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول های سالم در کبد حمله کند.
همه اشکال هپاتیت شامل التهاب کبد است. با گذشت زمان، این می‌تواند آسیب جدی به عملکرد کبد وارد کند.
ویروس اپشتین بار (EBV)
EBV یک ویروس بسیار رایج است که کودکان و بزرگسالان را به طور یکسان تحت تأثیر قرار می‌دهد. این ویروس تمایل دارد از طریق مایعات بدن مانند بزاق منتقل شود.
کودکی که دارای مسواک یا لیوان نوشیدنی مشترک با فردی مبتلا به EBV است، آسیب پذیر است. شما یا فرزندتان ممکن است EBV داشته باشید و هیچ علامتی یا مشکل سلامتی پایداری نداشته باشید. اما در موارد جدی‌تر، زردی، تب، بزرگ شدن غدد لنفاوی و سایر علائم ممکن است وجود داشته باشد.
سنگ کیسه صفرا
سنگ کیسه صفرا رسوبات کوچک و سفت شده صفرا، مایع گوارشی است. رسوبات در کیسه صفرا، اندام کوچکی که درست در زیر کبد قرار دارد، تشکیل می‌شوند.
همیشه مشخص نیست که چرا سنگ کیسه صفرا ایجاد می‌شود، اما ممکن است به دلیل وجود صفراي فراوان در کلسترول کودک یا بیلی روبین بیش از حد در صفرا باشد. اگر کیسه صفرا به درستی از صفرا خالی نشود، مایع می‌تواند تجمع کرده و سنگ‌های صفراوی را تشکیل دهد.
سرطان
سرطان لوزالمعده و کبد ممکن است باعث زردی و سایر علائم شود. با این حال، این موارد در کودکان نادر است.
کم خونی همولیتیک
انواع مختلفی از کم خونی همولیتیک وجود دارد، اما همه آنها باعث تخریب و حذف گلبول های قرمز خون با سرعتی سریع‌تر از حالت عادی و سالم می‌شوند. کم خونی همولیتیک می‌تواند یک بیماری ارثی باشد که از یک یا هر دو والدین منتقل می‌شود، یا می‌تواند ناشی از عفونت یا بیماری خودایمنی باشد.
تشخیص زردی در کودکان
تشخیص اولیه یرقان را می‌توان با معاینه فیزیکی و مشاهده پوست و چشم کودک شما انجام داد. تعیین علت زردی می‌تواند دشوارتر باشد.
پزشک کودک شما ممکن است با بررسی کبودی‌های غیرعادی یا آنژیوم‌های عنکبوتی، که مجموعه‌های کوچک و غیرطبیعی عروق خونی درست زیر سطح پوست هستند، به دنبال علائم بیماری کبدی باشد. اگر انگشتان و کف دست به رنگ قرمز (اریتم کف دست) تبدیل شود، می تواند نشانه‌ای از بیماری کبدی باشد. یک معاینه فیزیکی برای بررسی تورم کبد نیز انجام خواهد شد.
آزمایش خون و آزمایش ادرار می‌تواند سطوح بالای بیلی روبین را در بدن همراه با مشکلات عملکرد کبد و کم خونی نشان دهد. آزمایش خون همچنین می‌تواند به تشخیص بیماری‌هایی مانند هپاتیت کمک کند.
اگر فرزند شما علاوه بر یرقان مبتلا به کم خونی باشد، پزشک کودک شما ممکن است برای تایید یا رد این که آیا آنتی بادی‌ها به گلبول‌های قرمز خون حمله می‌کنند، غربالگری به نام تست کومبس را نیز تجویز کند. این نشانه این است که یک بیماری خودایمنی در ریشه زردی کودک شما است.
درمان زردی در کودکان
درمان مناسب زردی به شرایط زمینه‌ای بستگی دارد. زردی در نوزادان ناشی از افزایش سطح بیلی روبین ممکن است با فتوتراپی درمان شود. با این روش درمانی، کودک شما در معرض نور آبی خاصی قرار می‌گیرد تا به کاهش سطح بیلی روبین کمک کند.
اگر مشکل مربوط به تسریع تخریب گلبول‌های قرمز باشد، پزشک ممکن است تزریق خون، برخی داروها یا پلاسمافرزیس را توصیه کند، فرآیندی که پلاسما را از سلول‌های خونی جدا می‌کند.
برای نوزادان با سطوح بسیار بالای بیلی روبین، انتقال خون ممکن است مفید باشد. در طول این درمان، مقدار کمی خون گرفته می‌شود و به کودک شما داده می‌شود تا به افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون و کاهش سطح بیلی روبین کمک کند.
درمان هپاتیت بسته به نوع ویروس متفاوت است. به عنوان مثال، هپاتیت A معمولاً بدون درمان از بدن خارج می‌شود، اگرچه ممکن است چندین ماه طول بکشد. هپاتیت B و C نیاز به داروهای ضد ویروسی دارد.
EBV به غیر از زمان درمان ضد ویروسی ندارد. برای EBV و برخی دیگر از علل زردی، درمان‌ها بر مدیریت علائم دیگر مانند تهوع و تب تمرکز دارند.
چشم انداز و پیشگیری
موارد خفیف زردی معمولاً خود به خود ناپدید می‌شود. هنگامی که یک علت زمینه‌ای مانند هپاتیت یا کم خونی همولیتیک درمان شود، زردی و سایر علائم نیز ناپدید می‌شوند.
پیشگیری از زردی همیشه امکان پذیر نیست، به خصوص اگر کودک شما بیماری ارثی یا بیماری خودایمنی داشته باشد که باعث تجمع بیلی روبین شده است. با این حال، بهداشت خوب و اجتناب از به اشتراک گذاشتن فنجان‌ها و سایر مواردی که ممکن است حامل ویروس باشند، ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند EBV را کاهش دهد. همچنین دو مورد از رایج ترین انواع هپاتیت با واکسن قابل پیشگیری هستند.
منابع
سایت: www.healthline.com
